İkinci Yüzyılda Artırılmış Gerçeklik,Eğitimde Teknolojik Devrimin Yolunu Açıyor

İbrahim KARABULUT
Eğitim – Bilişim Uzmanı/ ARONİKS Artırılmış Gerçeklik Platformu Kurucusu

“Eğitim, teknoloji tarafından sürekli olarak dönüştürülen bir alan haline gelmiştir. Geleneksel öğretim yöntemlerinin ötesine geçen teknolojik yenilikler, öğrencilerin öğrenme deneyimlerini daha etkili ve ilgi çekici hale getirme potansiyeli sunmaktadır. Bu teknolojik yeniliklerden en önemli olanlarından birisi ise artırılmış gerçeklik (AR) teknolojisidir.”

Eğitimde Teknolojik İlerlemenin Başlangıcı

Eğitimde teknolojinin tarihçesi ve gelişimi, eğitim süreçlerini dönüştüren önemli bir evrimi yansıtmaktadır. Teknolojinin eğitimdeki kullanımı, tarihsel olarak farklı aşamalardan geçmiştir.

1. Taşınabilir Yazı Araçları (M.S. 100-1500)
   1. Eğitimdeki teknolojinin erken dönemi, taşınabilir yazı araçlarının kullanılmasıyla başlamıştı. O dönemde el yazması kitaplar ve belgeler, bilginin saklanması ve iletilmesi için temel araçlardı. Ancak bu kitaplar nadir ve pahalıydı, bu nedenle eğitim sınırlı bir kesime hitap ediyordu.
2. Matbaanın İcadı (1440’lar)
   1. Johannes Gutenberg’in matbaayı icat etmesi, kitapların daha hızlı ve ucuz bir şekilde üretilmesini sağladı. Böylece okuma yazma becerilerinin yayılmasına katkıda bulundu.
3. Radyo ve Televizyon (20. Yüzyılın İlk Yarısı)
   1. 20. yüzyılın başlarında, radyo ve televizyon eğitimde önemli bir rol oynamaya başladı. Radyo, özellikle kırsal bölgelerde eğitim programlarının yayılmasına yardımcı oldu. Televizyon ise görsel öğrenme materyalleri sunarak öğrenme deneyimlerini zenginleştirdi.
4. Bilgisayarlar ve İnternet (1950’ler – 1990’lar)
   1. Bilgisayar teknolojisinin doğuşu ve yükselişi, eğitimde devrim niteliği taşıyordu. Özellikle 1980’ler ve 1990’lar boyunca kişisel bilgisayarlar eğitimde kullanılmaya başlandı. Bilgisayar tabanlı öğrenme materyalleri ve eğitim yazılımları öğrencilere interaktif öğrenme fırsatları sunmaya başladı.
   2. İnternetin gelişimi, çevrimiçi eğitimi mümkün kıldı. Bu, uzaktan eğitim fırsatlarının artmasına ve öğrencilerin çevrimiçi kaynaklara daha fazla erişim sağlamasına yol açtı.
5. Dijital Dönüşüm ve Mobil Teknoloji (2000’ler – Günümüz)
   1. 2000’lerden itibaren dijital dönüşüm, eğitimde önemli bir konu haline geldi. Akıllı telefonlar, tabletler ve dizüstü bilgisayarlar, öğrencilere taşınabilir öğrenme cihazları sağladı. Eğitimde dijital kaynakların kullanımı yaygınlaştı.
   2. Özellikle pandemi döneminde, çevrimiçi eğitim ve uzaktan öğrenme platformlarının kullanımı hızla arttı.
6. Teknolojinin Öğrenme Yöntemlerine Etkisi
   1. Teknolojinin eğitimdeki en büyük etkilerinden biri, öğrencilere daha geniş bir öğrenme ortamına erişim sağlamasıdır. Uzaktan eğitim, öğrencilere coğrafi sınırlamalar olmaksızın çeşitli derslere katılma fırsatı sunar.
   2. İnternet, öğrencilere sınırsız öğrenme kaynaklarına erişim imkanı verdi. Dijital kütüphaneler, açık ders materyalleri ve çevrimiçi dersler, öğrencilerin öğrenme materyallerine daha kolay ve uygun bir şekilde ulaşmasına yardımcı olur.
   3. Teknoloji, öğrencilere özelleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunma fırsatı sağlar. Öğrenme yönetim sistemleri (LMS), öğrenci ilerlemesini izlemek ve öğrenme materyallerini kişiselleştirmek için kullanılır.
   4. Çeşitli eğitim teknolojileri, öğrencilere görsel ve işitsel öğrenme fırsatları sunar. Video dersler, simülasyonlar ve interaktif medya, öğrencilerin konuları daha iyi anlamalarına yardımcı olur.
   5. Teknoloji, öğretmen eğitimini de etkiler. Öğretmenler, dijital öğretim araçlarını ve yöntemlerini öğrenerek öğrencilere daha iyi bir eğitim sunabilirler.

Eğitim, toplumların gelişiminde temel bir role sahiptir ve teknolojik yenilikler, eğitim süreçlerini ve öğrenme deneyimlerini dönüştüren güçlü bir faktördür.

Artırılmış Gerçeklik Nedir?

Artırılmış gerçeklik (AR), fiziksel dünyayı dijital bilgilerle veya sanal nesnelerle zenginleştiren bir teknoloji ve deneyim türüdür. AR, gerçek dünyayı gördüğünüz ve deneyimlediğiniz bir ortamda, bu gerçek dünyaya eklenen sanal öğelerle etkileşimde bulunmanıza olanak tanır. AR, genellikle akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar veya AR gözlükleri gibi cihazlar aracılığıyla kullanılır.

AR’nin temel özellikleri şunlardır;

1.  AR, canlı bir ortamda gerçek zamanlı olarak çalışır. Yani kullanıcılar, etraflarındaki dünyayı hemen hemen aynı anda görürler.
2. AR uygulamaları, belirli görüntüleri veya işaretleri tanır ve bu tanınan görüntüler etrafında sanal nesneleri yerleştirebilir. Örneğin, bir derginin kapak resmi tanındığında, bu resmin üzerine bir 3D animasyon ekleyebilir.
3. AR, kullanıcının konumunu ve hareketini algılar ve bu bilgilere dayalı olarak sanal nesneleri gerçek dünyada sabitler. Örneğin, kullanıcı kamerayı bir duvara çevirdiğinde, duvarın üzerine bir sanal grafiti çizmek mümkün olabilir.

AR, kullanıcıların sanal nesnelerle etkileşimde bulunmalarına izin verir. Bu, dokunma, hareket veya sesle etkileşim gibi farklı biçimlerde olabilir.

AR teknolojisinin kullanıldığı birçok alan vardır, bunlar arasında eğitim, oyun, iş, tıp, pazarlama ve eğlence yer almaktadır. AR, öğrencilere eğitim materyallerini daha ilgi çekici hale getirme, oyunlarda daha derin ve etkileşimli deneyimler sağlama, iş süreçlerini iyileştirme ve tıp alanında cerrahi planlama gibi önemli uygulamalarda kullanılmaktadır.

Dünyada Eğitimde Kullanılan AR Uygulamaları

Avrupa’da artırılmış gerçeklik (AR) ile öğrenme, eğitim kurumları ve öğrenciler arasında başarıyla uygulanan bir dizi proje ve başarı hikayesi sunmaktadır. İşte AR ile öğrenmeye dair bazı örnekler ve başarı hikayeleri;

1. Imperial College London, tıp öğrencilerine insan anatomisi öğretmek için HoloAnatomy adlı bir AR projesini başlattı. Bu proje sayesinde öğrenciler, canlı bir insan vücudu modelini 3D olarak inceleyebiliyorlar. HoloLens gibi AR cihazlarını kullanarak, öğrenciler vücut sistemlerini ve organlarını sanal olarak keşfedebiliyorlar. Bu, tıp öğrencilerinin anatomi öğrenme deneyimini daha etkileşimli ve anlamlı hale getiriyor.
2. Bristol Üniversitesi, mühendislik öğrencilerine pratik deneyimler sunmak için AR’yi kullanıyor. Öğrenciler, AR ile mühendislik projelerini tasarlayabiliyor ve simüle edebiliyor.
3. Oxford Üniversitesi, öğrencilere tarihi ve kültürel mekânları daha yakından inceleme fırsatı sunmak için AR’yi kullanıyor. Öğrenciler, Oxford şehri tarihi yerlerini ziyaret ederken akıllı telefonları veya tabletleri kullanarak geçmişteki olayları canlandırabiliyorlar.
4. Durham Üniversitesi, öğrencilere AR ile fiziksel kütüphane kaynaklarına daha hızlı ve kolay erişim imkânı sunuyor. Öğrenciler, akıllı telefonları veya tabletleri kullanarak kütüphane raflarını tarayarak dijital kaynaklara erişebiliyorlar. Bu, araştırma sürecini hızlandırıyor.
5. Leeds Beckett Üniversitesi, AR’yi mekanik mühendislik laboratuvarlarında kullanarak öğrencilere pratik deneyimler sunuyor. Öğrenciler, cihazları ve mekanik sistemleri sanal olarak inceleyebiliyorlar. Bu, öğrencilerin teorik bilgilerini gerçek dünya uygulamalarıyla birleştirmelerine yardımcı oluyor.

ABD’deki üniversitelerde artırılmış gerçeklik (AR) teknolojisinin kullanımı, öğrenme deneyimlerini zenginleştirmek, öğrencilerin etkileşimini artırmak ve daha etkili bir öğretim sağlamak amacıyla giderek yaygınlaşıyor. Bu kullanım, çeşitli incelemeler ve araştırmalar tarafından değerlendirilmiştir ve sonuçlar ilginç bulgular ortaya koymuştur. İşte ABD’deki üniversitelerde AR kullanımına dair bazı sonuçlar;

1. AR, öğrencilerin derslere daha fazla katılmasını sağlar. Birçok üniversite, AR ile interaktif öğrenme materyalleri sunarak öğrencilerin derslere daha fazla ilgi gösterdiklerini ve daha fazla etkileşimde bulunduklarını rapor etmiştir.
2. AR, öğrenci başarılarını artırma potansiyeline sahiptir. Bazı çalışmalar, AR tabanlı öğrenme materyalleri kullanan öğrencilerin daha yüksek sınav sonuçlarına sahip olduğunu göstermiştir. Bu, özellikle STEM (fen, teknoloji, mühendislik ve matematik) derslerinde etkilidir.
3. AR, öğrencilere kendi öğrenme hızlarına ve ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş deneyimler sunma yeteneği sağlar. Her öğrencinin farklı bir hızda öğrendiği düşünüldüğünde, bu özellik önemlidir.
4. ABD’deki birçok üniversite, mühendislik ve tıp öğrencilerine AR ile laboratuvar simülasyonları ve anatomi öğretimi sunmaktadır. Bu, öğrencilerin gerçek dünya uygulamalarını daha iyi anlamalarına ve deneyimlemelerine yardımcı olur.
5. AR, saha araştırmalarında ve CBS uygulamalarında kullanılabilmektedir. Bu, öğrencilerin sahada veri toplama ve analiz yapma becerilerini geliştirmelerine olanak tanır.
6. AR, öğrencilere laboratuvar deneyimleri sunmanın yanı sıra güvenli bir şekilde tehlikeli deneyler yapma fırsatı sunar. Bu, kimya ve biyoloji derslerinde özellikle faydalıdır.
7. Üniversiteler, öğrencilere sanal kampüs turları sunarak kampüsleri hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı olurlar. Bu, öğrenci başvurularını artırabilir.
8. Üniversiteler, öğretim üyelerini AR kullanımı konusunda eğitmek ve öğretim stratejilerini geliştirmek için AR’yi kullanırlar.

ABD’deki üniversiteler, AR teknolojisinin eğitimdeki potansiyelini değerlendirmek için çeşitli yolları keşfetmektedir. Bu nedenle ABD’deki birçok üniversite, AR teknolojisinin eğitim alanındaki kullanımını yaygınlaştırmak ve öğrencilere daha iyi bir eğitim deneyimi sunmak için çaba sarf etmektedir.

Şimdide değişik alanlardaki, bazı örnek AR çalışmalarına göz atalım;

1. Birçok ülke, yabancı dil öğrenme sürecini desteklemek için AR kullanmaktadır. Öğrenciler, AR uygulamaları ile dil öğrenme materyallerine erişebilirler. Ayrıca, AR ile gerçek dil konuşmacılarının konuşmalarını simüle eden uygulamalar, öğrencilere dil becerilerini geliştirmeleri için pratik yapma fırsatı sunar.
2. Coğrafi olarak ülkemiz zengin bir kültürel mirasa sahiptir. AR, bu kültürel mirası canlandırmak ve korumak için kullanılabilir. Öğrenciler, AR ile tarihi yerleri veya sanat eserlerini ziyaret edebilirler.
3. Turizm ve seyahat eğitimi, AR ile zenginleştirilmiştir. Öğrenciler, seyahat destinasyonlarını sanal olarak keşfedebilirler. Bu, turizm ve otelcilik öğrencilerinin pratik deneyim kazanmalarına yardımcı olur.
4. Öğrencilere tarih dersleri sırasında savaşlar ve tarihi olaylar hakkında daha iyi anlayış kazandırmak için AR kullanılmaktadır. Öğrenciler, AR ile tarihi savaşları ve olayları simüle edebilirler.
5. Jeoloji ve coğrafya öğrencileri için AR, coğrafi olayları ve yerleri incelemek için kullanılır. Örneğin, volkan patlamalarını simüle eden AR uygulamaları, öğrencilere jeolojik süreçleri daha iyi anlama fırsatı sunar.
6. Müzeler, sanat eserlerini ve koleksiyonlarını AR ile zenginleştirirler. Öğrenciler, sanat eserlerini daha yakından inceleyebilir ve sanat tarihini daha iyi anlayabilirler.
7. Birçok üniversite, bilim ve teknoloji öğrencilerine AR ile laboratuvar simülasyonları sunar. Bu, öğrencilerin deneyim kazanmalarını ve teorik bilgilerini pratik uygulamalarla birleştirmelerini sağlar.

Artırılmış gerçeklik, eğitim alanında teknolojik bir devrimin habercisi olarak önemli bir rol oynuyor. Dünya genelinde birçok eğitim kurumu, AR teknolojisinin potansiyelini keşfetmek ve öğrencilere daha iyi bir gelecek sunmak için bu teknolojiyi benimsemeye başlıyor.

Geçtiğimiz yıllarda, MEB bünyesinde, eğitimde yenilikçi teknolojiler ve kullanım esasları ile ilgili, geniş katılımlı bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışmanın sonuçları ve yol haritası, bakanlık tarafından kamuoyuyla paylaşılmıştır. Eğitim süreçlerinde kullanılacak en önemli teknoloji olarak AR teknolojisi belirlenmiştir. Bakanlık bünyesinde ilgili kurullarda çalışmalar başlatılmıştır. Bu ülkemizi gelecek yüzyıllara taşıyacak olan yeni nesillerin yetiştirilmesi için sevindirici ve heyecan verici bir durumdur.

Geleceğe emin adımlarla yürüyen, mutlu ve güçlü bir Türkiye umuduyla.